Kerkblad Garyp en Earnewâld

Een stukje geschiedenis

Januari 1947 verscheen het eerste kerkblad (een proefnummer) onder de naam Kerk en Gezin, als “Officieel orgaan van de Geref. Kerk te Garijp”.
De redactie was geheel in handen van de toenmalige predikant ds. J. van Harmelen.
Het blad verscheen één keer per 14 dagen. De abonnementsprijs bedroeg 25 ct. per maand.
Op een heel enkele uitzondering na (met financiële overzichten b.v.), telde het blad 4 bladzijden, formaat 15,5 x 24 mm.
Het kerkblad bestond uit de volgende rubrieken:

Dienst des Woords (het preekrooster dus);
Officieel gedeelte / Aan de gemeente wordt bekend gemaakt met b.v. mededelingen over de wijkverdeling, agenda voor vergaderingen, kerkelijke stand, opbrengst collectes e.d.;
Niet-officieel gedeelte met b.v. gemeentenieuws, artikelen van de redacteur, verenigingsnieuws;
Advertenties op de laatste pagina.

Een en ander is in overeenstemming met wat ds. Van Harmelen schreef onder het hoofd:

Het Proefnummer van Kerk en Gezin

Zoo gaat dan het proefnummer van Garijp’s kerkbode in zee. Een nieuwigheid. Goed, maar een middel ter versterking van de band die er bestaat tusschen Kerk en Gezin. Dit is nu ons blad. Ge moet het lezen als het officieele orgaan van den kerkeraad. Niemand moet zich daarom aan een abonnement onttrekken. Het kost één kwartje per maand. De mededeelingen aan de gemeente zullen zooveel mogelijk niet langer mondeling (van de kansel) maar schriftelijk aan de gemeente worden bekend gemaakt. Denk eens aan het huisbezoek dat tot nog toe in de eeredienst moest worden afgekondigd

(gebeurde later toch nog).

Dus geen lange, moeilijk te onthouden afkondigingen meer, waarvan zieken en ouden van dagen automatisch verstoken waren. Ten aanzien van deze voorziet dit blad in een behoefte. Ook is er ruimte disponibel voor de vereenigingen om haar vergaderingen bekend te maken. Geen convocaties zijn meer noodig. Alle berichten worden voor Maandagavond 9 uur van de verschijningsweek in de brievenbus van de pastorie verwacht.
De achterpagina is bestemd voor advertenties, wij hopen dat de broeders zakenmenschen een ruim gebruik maken van deze goedkoope gelegenheid om de aandacht te vestigen op hun zaak, artikelen etc.
De bedoeling is dat ik artikelen schrijf over onderwerpen die van belang zijn voor het gemeen-telijke leven. Ook wilde ik een rubriek verzorgen: Korenmaat en Kandelaar, waarin ik dan gelegenheid heb om moeilijk te begrijpen teksten uit te leggen, opdat we zoo den Bijbel beter
leeren te verstaan. Af en toe zal een meditatie voor onze zieken geplaatst worden.
Leest dit blad allen, en leeft mee met alles wat er in de kerk gebeurt.

Na het afscheid en vertrek van ds. Van Harmelen werd de redactiesamenstelling m.i.v. 23 september 1949 als volgt gewijzigd:

J. Stellema, later ds. Keyser, eindredacteur;
A. van der Zee, redacteur officieel en niet-officieel gedeelte.

Inhoudelijk was opvallend, dat pas in de periode na ds. Keyser, waarin ds. Smilde de “Huiselijke mededelingen” ging verzorgen, meer aandacht werd besteed aan het “wel en wee” binnen de gemeente. Juist daardoor kon de beoogde versterking van de band tussen “kerk en gezin”, worden bevorderd.

Met ingang van 15 september 1961 (15e jaargang, nr.17) vond een belangrijke wijziging plaats. Het kerkblad werd toen “Officieel orgaan van de Geref. Kerken te Garijp en Eernewoude”.
De eindredactie kwam in handen van de beide predikanten ds. G. de Ruiter en ds. S. de Jong.
Voor de redactie van het “Officieel en niet-officieel gedeelte” werd een derde benoemd.
Zoals daarbij in het kerkblad werd vermeld, werd door (de gemeente van) Earnewâld een gedeelte van het krantje ‘geannexeerd’. Dit was inderdaad letterlijk het geval, want het aantal bladzijden bleef in principe gelijk, dus vier. Eigenlijk was het kerkblad daarna een samenvoeging van twee kerkbladen (twee in één). Voor iedere kerk afzonderlijk was er ruimte voor:
Dienst des Woords, Officieel gedeelte en Niet-officieel gedeelte c.q. Huiselijke mededelingen e.d., waarin het pastoraat, verenigingsnieuws e.d. een plaats kreeg.

Met ingang van de 21e jaargang (1967) werd blijkbaar de behoefte gevoeld om het kerkblad uit te breiden. Het formaat werd iets kleiner (16 x 21 mm.), maar het aantal bladzijden verdubbelde tot 8 pagina’s.

Met ingang van het jaar 1971, na 24 jaargangen Kerk en Gezin, was er een andere, heel belangrijke wijziging. Er kwam een fusie tot stand met het kerkblad van de Hervormde Gemeente van Garyp. Het was, wat het kerkblad betreft, het begin van het Samen-op-Wegproces. In zijn “Ten geleide” schreef ds. Kamper: “Het kerkblad is nu van ons samen en het blad van elkaar lezen is niet meer nodig”.
In eerste instantie meende men, dat bij dit feit een nieuwe naam voor het kerkblad moest worden bedacht. In een oproep werd om ideeën gevraagd uit de gemeenten. De eerste negen nummers van 1971 werden uitgegeven onder de voorlopige en ook wel toepasselijke naam “Voor twee …….…één”. Het tiende nummer kreeg echter toch weer de aloude naam “Kerk en Gezin”. Het uiterlijk en de inhoud van het kerkblad gingen echter wel veranderen. Bovenaan het voorblad werden de drie deelnemende kerken, geschetst door de Gariper schilder Klaas Koopmans, in beeld gebracht. De drie kerken kregen ieder hun eigen plaats in het kerkblad (drie in één dus). Alleen het rooster van de kerkdiensten van de drie kerken werd in één rubriek ondergebracht. Het aantal bladzijden werd uitgebreid van 8 tot 12 pagina’s.

Met ingang van 1997 werd het kerkblad behoorlijk drastisch onder handen genomen. De Samen-op-Weggedachte strookte niet met een “drie-in-één”-kerkblad. Vormgeving en inhoud waren niet meer functioneel en verder moest het blad worden aangepast aan de tijd. De drie kerkenraden hebben daarom een commissie geïnstalleerd, die bestond uit de redactie met vertegenwoordigers uit de drie kerken. Deze commissie werd gevraagd, in verband met het bovenstaande, een advies uit te brengen over vorm, inhoud en dergelijke. Dit leidde tot de volgende wijzigingen:

vergroting van het kerkblad d.m.v. bladzijden van het A4-formaat (21 x 29,7 mm.);
de verschijningsfrequentie werd één keer per drie weken, plus, in de zomermaanden, één keer per vier weken, resulterend in een totaal van zestien bladen per jaar;
de hoofdindeling van het kerkblad werd bepaald door rubrieken, dus niet meer door de afzonderlijke kerken. Per rubriek kreeg elke kerk de ruimte voor zijn desbetreffende informatie;
de rubrieken werden: Kerkdiensten, Meditatie, Kerkelijke stand, Gemeentenieuws, Diaconie, Agenda, Bijbelleesrooster en Belangrijke adressen;
een oproep aan de lezers verschafte het kerkblad een nieuwe naam, namelijk “Tsjerkeweagen”. Een lezer uit Earnewâld ontwierp een bijpassende afbeelding voor het voorblad.

Een bijkomstig gevolg van de besprekingen was, dat een officiële redactiecommissie werd gevormd, bestaande uit een voorzitter, secretaris, penningmeester, eindredacteur en vertegenwoordigers van de kerken.

Met ingang van 1 september 2002 werden de Samen-op-Weggemeenten van Garyp omgezet in Gefedereerde gemeenten. Garyp presenteerde zich in het kerkblad in eerste instantie als (één) Samen-op-Weggemeente Garyp. Echter werd in het kerkblad nr. 13 van het jaar 2004 deze naam gewijzigd in de officiële benaming voor dergelijke samenwerkingsverbanden: Protestantse gemeente i.w. te Garyp.

Op 15 september 2006 werd in een gemeentevergadering de fusieakte getekend, waardoor de Hervormde Gemeente Garyp en de Gereformeerde Kerk te Garyp samen de “Protestantse Gemeente Garyp” zijn gaan vormen. De toevoeging i.w. in de naamgeving kon daarom worden weggelaten.

Met ingang van 1 januari 2007 is “Tsjerkeweagen” een maandblad geworden, waarbij werd afgesproken dat het kerkblad in principe twaalf keer per jaar zal worden uitgegeven.

Met ingang van 1 mei 2010 heeft de Gereformeerde Kerk van Earnewâld de samenwerking beëindigd, omdat men in Earnewâld, samen met de Hervormde Gemeente, begonnen is een eigen plaatselijk kerkblad uit te geven. Aan een jarenlange goede samenwerking kwam daarmee een einde.

Ons eigen kerkblad Tsjerkeweagen heeft in verband daarmee een enigszins andere rubricering gekregen, mogelijk gemaakt door de uittreding van Earnewâld.

Gerekend vanaf het eerste jaar (1947), heeft ons kerkblad op 1 januari 2007 zestig jaar bestaan.
Gedurende deze periode steeg de prijs van het kerkblad van 25 ct. per maand via f.1,20 per kwartaal en f.20,00 per jaar tot nu € 12,50 per jaar.

Veel van het hierboven geschrevene is uit de ingebonden kerkbladen gehaald. Dit was soms heel interessant en zeer lezenswaard. Uiteraard zou er veel meer te vermelden zijn. Mogelijk dat met de komst van de bibliotheek iedereen gemakkelijker toegang kan krijgen tot deze boeken. Want, van alles wat in dit stukje niet vermeld staat zou gezegd kunnen worden: “Staat het niet beschreven in de Kronieken van de Kerken van Garyp en Earnewâld?”

Ons kerkblad Tsjerkeweagen nu

Het kerkblad heeft niet de bedoeling om als “dorpskrant” te fungeren. Het blad is echter ook niet alleen maar een “familieblaadje”, zoals een eerder redactielid het uitdrukte. De opzet is breder dan het oorspronkelijke Kerk en Gezin.Het geeft alle informatie voor, over en uit de gemeente, maar ook informatie die de gemeente aangaat van buitenaf. Het blad wordt huis aan huis bezorgd. De bedoeling is:

de discussie binnen de gemeente te ondersteunen;
de gemeente op deze wijze, maar ook anders, “levend” te houden;
het medeleven te bevorderen, zowel binnen (het wel en wee) als buiten de gemeente (diaconaat, zending en evangelisatie);
de christelijke verantwoordelijkheid te stimuleren;
de gemeenteleden op de hoogte te houden van actuele zaken;
evangeliserend bezig te zijn door o.a. evangelisatiediensten, maar ook door b.v. de meditatie;
de onderlinge band van de gemeenten van Garyp en Earnewâld te bevorderen (m.i.v. 1 mei 2010 is de samenwerking door Earnewâld beëindigd).

Redactiecommissie kerkblad

De instelling van een redactiecommissie was wel een verbetering, omdat het klaarmaken van het kerkblad soms een onderonsje was van de eindredacteur met de inzenders van kopij.
De organisatie is nu als volgt geregeld:

de Protestantse Gemeente van Garyp is verantwoordelijk voor het totale beheer, dat door de redactiecommissie wordt uitgeoefend;
als overleg met de kerkenraad gewenst is, zal dit vanuit de commissie kenbaar worden gemaakt of andersom, via de vertegenwoordiger van de kerkenraad;
de redactionele kant van Tsjerkeweagen is in handen van de eindredacteur. Bij dringende zaken kan door hem binnen de redactiecommissie overlegd worden over wat en hoe iets geplaatst moet worden. Ruggespraak met de inzenders van kopij is voor de inhoudelijke kant soms van belang;
de financiële zaken worden behartigd door de penningmeester, die jaarlijks verslag uitbrengt aan de kerkenraad;
de redactiecommissie vergadert in ieder geval twee keer per jaar over de stand van zaken.

Redactiecommissie Tserkeweagen